-
"Ədəbi Azadlıq-2015" müsabiqəsinin şeir 20-liyindən
Həmid Piriyev
Ayın yeməli göründüyü gecə
Mürsəl əmi vardı
mən onun qoca vaxtını görmüşdüm
balacaboy kişiydi
hamıya xalaoğlu deyirdi
hamı da ona
hər gün on-on beş qoyununu
qabağına qatıb stansiya tərəfdə
otarmağa aparırdı
adamım olsaydı demişdi bir dəfə
çoxdan xalq artistiydim
kasıblığını dolayırdı bu sözlərlə
ya da təsəlli verirdi uşaqlıqdan
ürəyində gəzdirdiyi
özü kimi qoca arzularına
yaxşı kişiydi rəhmətlik
xalq artisti olmamağına baxmayaraq
əslində xalaoğlu Mürsəlin fərqi
yoxdur art rəsmlər çəkən rəssamdan
rəssam düşüncəsini, fikrini çəkir kətana
xalaoğluysa düşüncəsini fikrini dilə gətirir
rəsm çəkə bilmədiyi üçün
muzey divarlarından asılmış
tablolardakı adamlar
darıxır bu saat
xalaoğlu Mürsəl də ola bilərdi o tablolardan
birində mən də
tablodan boylanmaq necə hissdir görəsən
divardakı tablodan sallanmaq yaxşıdır
yoxsa pivə içmək hamısı birdir belə baxanda
onsuz da ömür dediyimiz
üçcə söz imiş
doğulduq yaşadıq öldük
böyüyə-böyüyə qanırsan bunu amma
bunu qana-qana pul dalınca qaçmaq
ev tikmək nə bilim nələr eləmək
bir az qəribədir sənə
qalmayacağını bilə-bilə
amma maraqlıdır həm də
ona görə də çarpayıda başıaşağı uzanıb
dünyaya baxıram
dünya evimdən başlayır
və evimdə qurtarır
dünyada evim yoxdur
bütün dünya evimdir
məsələn bax orda su sızır deşik vedrədən
altı nəmlənir
kaş qırçiçəyi bitə orda
gözəl qızlara oxşayan qırçiçəyi
gözəl qızlar
gözəl şeirlər yazar
və gözəl şeirlər yazdırar
gözəl qızlara gözəl olmayan şeirlər
yazıram hərdən sevinirlər
özlərinin yazdığım şeirdən
daha gözəl olduqlarını bilsələr də
hamı bir cür başını aldadır
xalaoğlu Mürsəl qoyunlarla və
olmayacaq xəyallarla başını aldatdığı kimi
gecə də bizi aldadır ayıyla ulduzlarıyla
dan ulduzu da aldatmışdı karvanı
külək də aldadır
gətirib üzümüzə çırpdığı tozlarla zir-zibillə
ayın yeməli göründüyü gecəydi
aldana-aldana dayanmışdım sonsuzluğun astanasında
əvvəl dolunaya baxdım
sonra üzümü çevirdim
külək əsən tərəfə
amma qəribədir ki
biri sevgisizlikdən şikayət edir
biri qan azlığından
çox mənasız şeydir sevgi dediyimiz
mən səni sevirəm sən onu o bir başqasını
sən məni sevmirsən o səni bir başqası da onu
gözəl qızların hamısına vuruluram
əvvəlcə sonra şeir yazıram
sonra onlara şeir yazdığımı deyirəm
amma vurulduğumu yox
gülümsəyirlər sadəcə
minnətdarlıq bildirirlər
sonrasa ən yaxşı halda unudurlar
kiminsə onlara şeir yazdığını
amma bir dəfə sevdim
və sevdiyim qıza şeir yazmadım
yaza bilmədim çünki o
dünyadakı bütün sözlərdən daha gözəl idi
bütün şeirlərdən də və
dedim ona onu sevdiyimi
o isə məni sevmədiyini dedi və
sevəcəyinə ümid olmadığını da
amma kədərlənmədim
xoşbəxt idim
çünki sevirdim və sevdiyimə sevildiyini demişdim
ayın yeməli göründüyü gecəydi
havadan şeir yağırdı
ətəyimi açıb bir az şeir yığdım
dəftərçəmin vərəqlərinə sərdim qurumağa
xoşbəxt idim və ümidsiz
ümidsizlər daha tez xoşbəxt olmağı bacarır çünki
bundan daha artığını gözləmirlər
əllərində olan xoşbəxt olmağa bəs edir
tül kimi şəffaf bulud sürünür
ulduzların altından
başımın üstündən
dolunay buludların dalından baxmağa
davam edir göydən şeir yağmağa
külək buludu sürüdür
göyün üçüncü qatında
nəhəng ağ quş uçur elə bil
ayın parıltısında daha qabarıq görünür buludun ağlığı
göyüzündə ay ulduz və parıldayan bulud
olmaya göydən şeir yağmaya
ay yeməli görünməyə gedəsən
zil qara göyüzünün dərinliyinə unudulasan
gedirəm gəlməməyə
gedirəm unudulmağa yox olmağa
gözümdə məni sevməyən sevgilimin adı
ətəyimdə bir iki şeir damcısı
gedirəm sozsuzluğa tərəf addım addım
dənizin dərinliyinə gedən gəmi kimi ləngər vura vura
amma yox
hara gedirəm
hələ çox işim var
hələ sevdiyim qıza şeir həsr eləməliyəm
hələ içilməmiş pivəm
hələ çəkilməmiş siqaretim qalıb
hələ ətəyimi açıb yığdığım şeirlər qurumayıb
hələ çərpələng uçurtmağı öyrənməmişəm
fit çalmağı da
hələ sağ ayağımın baş barmağıyla qulağımın
dalını qaşımağı da öyrənməliyəm
hələ o kitabı oxumamışam
görəsən mənə nə deyəcək
qırmızı üzlü kitabın
qara yazıları
bədbəxt adamlardır
kimya dəftərinə şeir yazanlar
və xoşbəxt adamlardır balaca yastı təkbuynuzlu
divə oxşayan kənd evlərində yaşayanlar
hər qış tüstü çıxır
kənd evlərinin təpəsindən
məktəbdə dil ədəbiyyat müəlliməm vardı
çox da savadlı deyildi
yaşı savadından çox çıxardı saysaydıq
oxuduqlarını baş ayaq başa düşürdü
kəlləmayallaq dərslər keçirdi
amma çox istedadlıydı
qədim musiqi alətinin adını müğənniyə
calaşdırmağı bacarmışdı çünki
bir dəfə dərsə gecikdi
özü də hirsliydi
xeyli deyindi amma
o günkü mövzumuz şifahi xalq ədəbiyyatı
qarğışlar deyildi
sonra mənə baxdı böyüyəndə
yazıçı olacaqsan bilirəm dedi
belə şeyləri də yazarsan
böyüdüm və yazıram amma
o savadsız amma istedadlı müəllimənin dediyi şeyləri yox
onlar mənə maraqlı deyil
məni daha çox cəlb eləyir pişik
başı tumarlayan pişikgöz qızlar
corabı taydəyişik geyinənlər
ayda bir dəfə çimənlər
dondurmanı yalayanlar
burnunu qurdalayanlar
begemota dinozavr kimi baxanlar
yaşlıları ələ salan eşşəklər
təzə xiyarla əncir mürəbbəsi yeyənlər
bir də yeməli görünən ay
onsuz da hər şey kəlləmayallaqdır
o müəllimənin dediyi dərslər kimi
hər şeyin dadı qarışıb
uşaq vaxtı əmigilin qənddanından oğurladığım noğulun
dadı gəlir həyatdan
yenə burnum qaşınır
kimsə darıxır mənimçün
deyəsən
amma bu mənim sevdiyim qız deyil
lap yəqini
başqasıdır mənim tanımadığım
bəlkə də tanıdığım amma güman etmədiyim
rəhmətlik nənəm
divardakı təqvimin vərəqlərini cırardı
hər səhər
ömür bir gün də qısalardı
küçəmizdəki muştut ağacı saralmış
yarpaqlarını tökərdi bir bir
payız bir gün də yaxınlaşardı
o muştutun alakal meyvələrini
dimdikləyərdi sərçələr
yay bir gün də itirərdi
yetişmiş əncirlər açardı ağzını
anasından yem gözləyən ətcəbalalar kimi
sərçələr onları da dimdikləyərdi
sonra köçüb gedərdi şanapipiklər
mən yenə darıxardım
sevdiyim qızı xatırlayıb
ətəyimə şeir yığdığım
ayın yeməli göründüyü gecəni düşünə düşünə
21 mart
Itirilmiş ömrün romantikası
Portret şeir-hekayə
adı Hacıydı
amma bərk söyüş söyən idi
ağzını açdısa vur ağzının üstündən
hamını söyürdü
adam keçirdi söyürdü
qarğa uçurdu söyürdü
mən anadangəlmə Hacıyam deyirdi
ayın on sutkasını onunla
keçirtməyə məhkum idim
yığcam otaq idi iş yerimiz
iki metrənin üç metrəyə
bəlkə də bir az balaca
hərdən axşamlar çaxır içirdik
mən cavanlıqda möhkəm
içən olmuşam deyirdi
amma birinci stəkandan sonra
dəm olurdu və danışırdı
danışırdı danışırdı
əvvəl əvvəl həyatını danışmışdı
yəni olan şeyləri
bu qucaqda olanda
anası ölmüşdü
atası evlənmişdi təzədən
ögey anası qancıqdan danışırdı
qış vaxtı evlərindəki qonaqlıqlardan
ögey anası qancığın balıq qaynatmağından
sonra balığın suyunu qarda dondurub
üstündəki yağı içməyindən
bu səbəbə
qocalıb kaftara dönsə də
gözlərinin yaxşı görməyindən
sonralar
yəqin ki yeniyetmə olanda
əməliyyat olunmuşdu mədəsindən
dörd pay mədəmin üç payını kəsiblər deyirdi
az qala xərçəng olacaqmışam deyirdi
amma həkim məni qurtardı
yeri cənnətlik
hərdən də sözünə ara verib
qalan çaxırdan qurtumlayırdı
birinci sağlığı özü deyirdi həmişə
ikincini mənə dedizdirirdi
mən sağlıq deyə bilmirəm deyirdim
onda söy deyirdi
və gülürdü
mən də söyürdüm onu
amma ürəyimdə
üzdəsə basmaqəlib bir şey tapıb deyirdim
sonra yenə danışırdı
danışırdı danışırdı
on səkkiz yaşı olanda
Özbəkistana getmişdi
orda evlənmişdi
orda yaşamışdı
doxsanıncı illərəcən
hərbi hava qüvvələrində gizir olmuşdu
Əfqanıstanda da vuruşmuşdu
amma vuruşmaq demək olmaz buna
aerodromda Rusiyadan
hissə hissə gələn qırıcı təyyarələri yığırdılar
xarab olanları düzəldirdilər
Əfqanıstan mənim ömrümü yedi deyirdi
sağ getməyəydim ora deyirdi
və söyürdü
söyürdü söyürdü
qızlara ağzı sulana sulana baxırdı
yığcam otağımızın böyük pəncərəsi küçəyə açılırdı
küçədən qız keçəndə bu da onun dalınca baxırdı
lap xoşuna gələnləri mənə də göstərirdi
onun dalına bax deyirdi
gör özüylə nə gəzdirir deyirdi
oğraşın dal ayağıydı
amma adı Hacıydı
Özbəkistana təzə getmişdim deyirdi
on səkkiz on doqquz yaşım olardı
gecə vaxtı qızı evlərinə ötürdüm
tində qabağımı kəsdilər
beş altı nəfərdilər qara geyimli
eşşək boyda gədələr
ölümü gözə almışdım bax bu sən öl
birdən biri bu yandan çıxdı
cavan adamdı tapançanı verdi mənə
ata bilirsən soruşdu
dedim yox mən tapança harda görmüşdüm
dedi üstünə gəlsə belə elə özü atacaq
dayan qıraqda başladı bunlarla davaya
elə vuruşurdu ki o Cek Çan Mek Çan
pox yeyirdi yanında
hamısını sərdi yan yana
sonra tapançanı aldı məndən dedi
bunlar dəstədi məni polisəm
çoxdan axtarırdım bu oğraşları
sonra yenə çaxır içirdik siqaret yandırıb
gözlərini uzağa dikirdi
siqaretdən qullablayıb yenə danışırdı
əvvəlki söhbətlərində dünyəvilik çox idi
həyatilik çox idi
amma sonrakılar gop idi
necə ağlı işləyirdi bunları fikirləşirdi
adam məəttəl qalırdı
bir dəfə günorta vaxtı
başqa bir iş yoldaşımız yanımızdaydı
söhbət dolanıb qızlardan düşdü
Hacının dərdi təzələndi elə bil
gözünü yumub ağzını açdı
bir dəfə səhər işə gəlirdim dedi
avtobusda qabaqda oturmuşdum
bir qız mindi durub yer verdim
ölmüş yaman şeydi
gözümü çəkə bilmirdim
əndamı gəl gəl deyirdi adama
ağzım sulanırdı lap
o da mənə baxırdı altdan yuxarı
beş altı dayanacaq getmişdik ki
durdu ayağa dedi kişi
yaman baxırsan bilirəm ürəyindən nə keçir
gedək düzdü işə gedirəm
amma cəhənnəm olsun iş
gedək hara istəsən
yatım səninlə
amma mən getmədim
o biri iş yoldaşımla mən də
özümüzü inanırmış kimi göstərdik
Hacıdı da pərt olmasın
ya o günün axşamıydı
ya da başqa bir gün
hər nəsə
axşam yenə çaxır içdik dərdi təzələndi
Özbəkistanda olanda dedi
həmişə cibimdə beş altı min pulum olurdu
bu dal cibimdəkiydi
döş cibimdə yeddi səkkiz yüz xərclik olurdu o heç
amma dal cibimdə ehtiyatım da öz yerində
evimdə hər cür içki olurdu
bir iki boçka çəkilmə araq
bir iki boçka çaxır
bunlar zirzəmidəydi
evdəki servantda da hər cür arağım
konyakım olardı dostlarım
hər gün evimə gələrdilər
hər axşam yeyib içərdik
çaxır içirdik siqaret çəkirdik
o da danışırdı
danışırdı danışırdı
arada sağlıq deyirdi
mənə sağlıq dedizdirirdi
sonra da danışırdı danışırdı
çoxlu gopa basırdı
mən də sakitcə oturub ciddi ciddi qulaq asırdım
guya ki inanırdım
orda Özbəkistanda öz arvadımdan
başqa altı arvad saxlayırdım
biri rus biri özbək biri erməni
biri kalmık biri buryat biri də azərbaycanlı
hər gün birinin yanına gedirdim
axşamüstü zəng edirdim ki
işdən sonra gəlirəm
gedib görürdüm süfrə hazırdı
bircə quş südü əskik
oturub yaxşı yeyib içirdik
sonra da yatırdıq
işdə iki yerlisi işləyirdi
ikisi də yalançı qorxacaq daldanöpən idi
üzlərinə gülürdü Hacı yerlim yerlim deyirdi
amma dallarınca söyürdü
belə qancıqlar o cür gözəl zonanın adını batırır deyirdi
bu filanşeyin balaları ölməlidilər deyirdi
mənsə heç nə demirdim
başımla təsdiqləyirdim sadəcə
sonra axşam atışıb çaxır alırdıq
və içəndən sonra yalanlarına qulaq asmalı olurdum
ona məhkum idim
bilirdim yalan danışır
amma üzünə vurmurdum
bilirdim ki bütün ömrünü kasıb yaşayıb
xəstə olub
istədiyini edə bilməyib
istədiyini geyinə bilməyib
istədiyini yeyə bilməyib
elə indi də eləydi
amma bu yalanlarla başını qatırdı
özünə toxtaqlıq verirdi
eləmədiklərini eləyibmiş kimi danışırdı
və özü də öz yalanlarına inanırdı
hərdən çaxır içirdik onunla
o dəm olub danışırdı
mənsə ona qulaq asa asa pəncərədən
yolun qarşı tərəfindəki binanın
işıqlarına baxırdım
14 mart
